درمان یبوست نوزاد
دلیل و درمان یبوست شیرخواران
درمان یبوست نوزاد
شاید این موضوع به نظر خنده‌دار بیاید اما سفت یا شل‌شدن مدفوع شیرخوار یکی از دغدغه‌های والدین است. ایجاد مشکل در دفع باعث بی‌قراری و از‌بین‌رفتن آرامش شیرخوار می‌شود و حتی ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشد. یکی از مشکلاتی که ناراحتی شیرخوار و نگرانی والدین را در پی دارد، یبوست است…
هنگام یبوست، مدفوع سفت و خشک می‌شود، به‌طور عادی تخلیه نمی‌شود و کودک در زمان دفع، احساس درد می‌کند.
شیرخوارانی که شیرمادر می‌خورند کمتر دچار یبوست میشوند، چون شیر مادر به‌راحتی هضم می‌شود و ترکیب چربی و پروتئین آن‌طوری است که باعث ابتلا به یبوست نمی‌شود. در روده کودکانی که شیرمادر می‌خورند، انواع مختلف باکتری‌های مفید وجود دارد که توانایی شکستن و هضم پروتئین‌های پیچیده شیر را دارند درنتیجه در این کودکان مدفوع نرم‌تر و حرکات روده راحت‌تر است. میزان هورمون موتیلین که حرکات روده را افزایش می‌دهد نیز در این کودکان بیشتر است.
هضم شیرخشک برای کودک سخت‌تر است و بچه‌هایی که شیرخشک می‌خورند، معمولا مکرر از یبوست رنج می‌برند. حرکات روده بچه‌هایی که فقط شیرخشک می‌خورند، از بچه‌هایی که شیرمادر می‌خورند، کمتر و مدفوعشان سفت و سبزرنگ است.
چه‌وقت می‌گوییم کودک دچار یبوست شده است؟
وقتی کودک این ۳ علامت را با هم داشته باشد دچار یبوست شده است:
-مدفوع سفت، خشک یا تکه‌تکه.
-گریه و زورزدن هنگام دفع. (زورزدن تنها نشانه یبوست نیست.)
-مدفوع‌نکردن برای ۲ تا ۳ روز در کودکانی که شیرخشک می‌خورند و یک هفته برای کودکانی که شیر مادر می‌خورند. (وقتی مدفوع نرم است، دفع یک‌بار در هفته به معنی یبوست نیست.)
-اشتهای کم، وزن نگرفتن و خونریزی از مقعد.
حرکات روده در شیرخواران
در ماه‌های اول تولد، روزی چند بار دفع یا حتی یک‌بار در هفته طبیعی است. در موارد نادر می‌تواند بین هر بار دفع ۳ هفته هم فاصله بیفتد. بچه‌هایی که شیر مادر می‌خورند، معمولا تا ۲ تا ۳ ماهگی حرکات روده زیادی دارند و مدفوعشان زردرنگ است. با شروع غذای جامد، حرکات روده تغییر می‌کند و ممکن است شکم کودک روزی چند بار یا هر ۲ یا ۳ روز یک‌بار کار کند. برخی بچه‌ها به‌علت دریافت ترکیب‌های جدید موادغذایی، دچار یبوست خفیف میشوند. اگر کودک غذای جامد زیاد مصرف کند، ممکن‌است به‌علت کم‌آبی دچار یبوست شود.
درمان یبوست نوزاد
یک بچه سالم که شیر مادر می‌خورد به‌ندرت دچار یبوست می‌شود. بیشتر شیرخواران هنگام تغییر شیر مادر به شیرخشک یا آغاز تغذیه تکمیلی و شروع غذای جامد، دچار یبوست میشوند. این ۷ مورد از علل یبوست شیرخواران است.
۱. معمولا علت یبوست در کودکان غذاست اما در برخی موارد می‌تواند علامت یک بیماری جدی باشد. علت یبوست در نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، اغلب مادرزادی است مانند سیستیک فیبروزیس، دیابت بی‌مزه، کم‌کاری تیرویید و نقص‌های مادرزادی در روده و مقعد.
۲. بیشتر شیرخواران هنگام شروع غذای جامد یبوست را تجربه می‌کنند. بعضی غذاها اگر زود یا به مقدار زیاد استفاده شوند، یبوست ایجاد می‌کنند.موز، برنج، نان سفید، سیب‌زمینی، ماست، پنیر و پاستا غذاهایی هستند که باعث کندی حرکت روده شده وباعث یبوست میشوند.
در بچه‌هایی که شیرخشک می‌خورند، مایعات کم، فیبر کم، تغییر نوع شیرخشک (غلظت بیشتر، بدون لاکتوز، حاوی کازیین) می‌تواند باعث ابتلا به یبوست شود.
۳.یکی دیگر از دلایل یبوست کودکان کم شدن آب بدنشان است. وقتی بدن کودک کم‌آب می‌شود، از آنچه کودک می‌خورد آب جذب می‌کند و درنتیجه مدفوع سفت و خشک و دفع آن سخت می‌شود.
۴. مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن، آنتی‌بیوتیک، استامینوفن یا ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی می‌تواند باعث ابتلا به یبوست شود.
۵. مکمل‌های آهن (البته آهن موجود در شیرخشک یبوست ایجاد نمی‌کند).
۶. آلرژی غذایی نیز از دیگر علل ابتلا کودکان به یبوست است.
۷. اختلالات متابولیکی
اگر نوزاد دچار یبوست شد، به پزشک مراجعه کنید و اگر سن کودک بیشتر است، اقدام‌های زیر را انجام دهید:
-دستانتان را چرب کنید و شکم کودک را از قسمت پایین به سمت بیرون و در جهت عقربه‌های ساعت ماساژ دهید. اگر کودک احساس راحتی و آرامش کرد و از این کار لذت برد، ماساژ را ادامه دهید.
-کودک را به پشت بخوابانید، پاهایش را بگیرید و به‌آرامی به شکل دایره‌ای حرکت دهید. این کار باعث حرکت عضلات شکم، فشار ملایم به روده و تسهیل حرکت آن می‌شود.
-حمام گرم می‌تواند کودک را آرام و به دفع راحت‌تر کمک کند. می‌توانید در حمام شکم کودک را ماساژ بدهید. برای اینکه مدفوع سفت راحت‌تر دفع شود، با مقداری وازلین اطراف مقعد را چرب کنید.
-اگر به کودک شیرخشک می‌دهید، طبق دستورالعمل شیر را تهیه کنید. اضافه‌کردن مقدار بیشتری شیر می‌تواند باعث ابتلا به یبوست یا مشکلات دیگر شود.
-اگر کودک ۴ تا ۶ ماه دارد، مصرف حریره‌بادام و پوره میوه یا سبزی را به رژیم غذایی او اضافه کنید. این غذاها فیبر زیادی دارند و از یبوست پیشگیری می‌کنند. خوردن آب‌آلو ناشتا نیز از یبوست پیشگیری می‌کند.
-اگر کودک غذای جامد می‌خورد، به او پوره هلو و آلو و به جای برنج، جو بدهید.
-علاوه بر شیردهی روزی چند بار، آب جوشیده سرد به کودک بدهید. از ۶۰ تا ۱۲۰ میلی‌لیتر آغاز و طبق میل کودک مقدار آن را کم یا زیاد کنید. به یاد داشته باشید آب نباید جایگزین شیردهی شود.
-اگر آب کمک نکرد، در کنار رژیم غذایی معمول، براساس نیاز کودک روزی یک یا چند وعده آب سیب، هلو یا آلو به فرزندتان بدهید.
-اگر یبوست طولانی شد، با تغییرات غذایی برطرف نشد و علایم دیگری مانند خون در مدفوع، وزن نگرفتن، استفراغ و تحریک‌پذیری به آن اضافه شد، به پزشک مراجعه کنید. اما ممکن است پزشک برای درمان یبوست مزمن، ملین‌های خاصی تجویز یا در مواردی که یبوست شدید است، شیاف گلیسیرین تجویز کند.
منبع:درمان یبوست نوزاد
